Zamek w Zatorze – właściwie pałac, pierwotnie zamek książęcy o cechach obronnych z XV w., siedziba książąt zatorskich z górnośląskiej linii piastowskiej, później starostów.
Zamek zbudowano jako główną siedzibę księcia Wacława w nowoutworzonym w 1445 roku księstwie zatorskim. W budowie pomagali finansowo bracia księcia. W 1477 roku opisano zamek w związku z podziałem księstwa i przypuszczalnie była to wtedy jeszcze dość skromna budowla.
W drugiej połowie XVI wieku zamek leżał w powiecie śląskim województwa krakowskiego.
W 1778 roku zakupiony przez Duninów i częściowo przebudowany z dobudową drugiego piętra. Kolejni prywatni właściciele pałacu i dóbr zatorskich: Poniatowscy, Tyszkiewiczowie, Wąsowiczowie, Potoccy.
W 1836 roku Potoccy częściowo przebudowali i odrestaurowali pałac według projektu Franciszka Marii Lanciego, nadając mu formę rezydencji w stylu romantycznego neogotyku.
W roku 1945 został przez władze PRL bezprawnie odebrany prawowitym właścicielom. Od 1946 roku był siedzibą Instytutu Zootechniki, ostatnio Rybackiego Zakładu Doświadczalnego. W latach 1964-1973 gruntownie odrestaurowany. Na parterze bogato zdobione sale: myśliwska, złota, paprociowa, bluszczowa. Po procesie spadkowym na początku 2013 roku zamek został odzyskany przez ród Potockich.
Opis:
Zamek zatorski stoi nad stromym stokiem nad rzeką Skawa w centrum miasta. Jest on całkowicie zachowany, choć w postaci neogotyckiego pałacu. Elementy obronne nie są widoczne, zanikały one zresztą już w XVI w. gdy miejskie fortyfikacje przestały istnieć. Obiekt ma kształt prostokąta o trzech kondygnacjach z wysuniętą na zewnątrz w formie ryzalitu wieżą. Jest ona wyższa o jedną kondygnację od reszty budynku. Ta część jest najstarsza i pochodzi z pierwotnego zamku gotyckiego. Przy obu krótszych bokach stoją przybudówki, od południa loggia, od północy budynek gospodarczy. Wejście znajduje się od zachodu. O neogotyckim charakterze świadczą blanki na wieży i bramie, portal wejściowy oraz dekoracje przy gzymsie i oknach. Przy zamku stoi także neogotycka oficyna. Wnętrza posiadają cenne malowidła i sztukaterie w stylu pompejańskim wykonane przez Włocha Liattiego i jego pomocnika Kajetana Golińskiego. Do niedawna, do zwiedzania udostępnione były 4 sale na parterze: złota, myśliwska, paprociowa i bluszczowa, a resztę użytkował Rybacki Zakład Doświadczalny. Uwagę zwracają w tych salach piękne sklepienia, które nie zostały zniszczone przez Niemców. W sali złotej natrafiono nawet na ślady 14-karatowego złota. Z bogatego wyposażenia zamku zachowały się tylko marmurowe kominki i również marmurowa płyta z napisem tureckim odnoszącym się do budowy meczetu w 1716 r. z fundacji wielkiego wezyra Alego Paszy znaleziona we wsi Dworki. Jednakże obecnie Zakład wyprowadził się z zamku i nie ma już do niego wejścia.